1801ean Londresen emakume baten hilketa aipatzeko erabili zenetik agertzen da ‘femicide’ hitza hiztegietan. Gaztelaniara egindako lehen itzulpena ‘femicidio’ izan zen, baina 1994an Marcela Lagardek hura erabiltzeari utzi zion (‘homizidio’-ren oso antzekoa zen), eta ‘feminizidio’ kategoria garatzen hasi zen. Trantsizio haren helburua izan zen nabarmentzea emakumeen hilketak ez zirela arazo indibidualak eta pribatuak (homizidioak bezala), baizik eta dimentsio politikoa zutela. Feminizidioak estatuen erantzukizunarekin lotzen dira, emakumeen bizitzarako, osotasunerako eta askatasun pertsonalerako eskubideak urratzen dituztenean edo babesten ez dituztenean, eta, aldi berean, horrelako krimenen zigorgabetasunaren alde dihardutenean. Hala, estatu krimen bihurtzen da feminizidioa. Azpimarratu behar da herrialde batzuetan ‘femizidio’ hitza erabiltzen jarraitzen dutela Lagardek jorratutako arazo berari erreparatzeko.

Indarkeria matxistaren aurkako borrokan aktibismotik zein akademiatik luzaroan egindako ahalegin feministen ondorioz definitu zen arazo hau femizidio edo feminizidio gisara. Grezian K.A. II eta III. mendeetan gertatutako nesken hilketak, Europan XVI eta XVII. mendeetan izandako sorgin ehiza, egun Ciudad Juarezen gertatzen ari diren emakumeen hilketak, eta andrazkoen bizitzaren aurkako beste pasarte izugarri asko ikertu egin dituzte, feminizidioa botere maskulinoaren adierazpide historikoa dela ikusarazi eta salatzeko. Horiek guztiek komunean dute indarkeria tresna bat dela, sistema patriarkala mantentzeko, hots, emakumeen bizitzari balio gutxi ematen dion ordena (Janssen-Jerreit).

Genero nortasun, klase soziala, estatusa, etnia, adina eta sexu joera egiturazko desberdintasunen parte dira: indarkeria matxista normalizatuaren aurrean, emakumeen bizitza hauskorrago bihurtu dute. Hori dela eta, inolako zigor sozial edo legalik gabe emakumeen aurka egiten diren askotariko indarkerien ‘continuum’-aren mutur gisa ulertzen da feminizidioa. Egiturazko genero desberdintasunen ondorio da feminizidioa, eta, aldi berean, desberdintasun horiek errepikarazten dituen tresna.

Rita Segatorentzat (2004) feminizidioak ulertzeko giltzarri dira adierazten duten izu mezua: gizonek emakumeen bizitzaz zein heriotzaz erabaki dezaketela. Ekintza horretan biktima –bere gorputza eta horrek adierazten duena‑ bazter daitekeen objektu bihurtzen dela eta, biktima bera eta bere berdinak –beste emakumeak‑ ez dira mezu horren hartzaileak. Feminizidioaren mezua hiltzailearen parekoentzat da: beste gizonak, izan aliatu, izan lehiakide. Gizonaren boterea erakusten du feminizidioak, gizarte misogino bateko kide dela ziurtatzeko, eta estatu patriarkaleko ituna ospatzeko.

Bibliografia

Atencio, Graciela (2011): Femicidio-feminicidio: un paradigma para el análisis de la violencia de género, [en línea]Femicidio.net: http://www.infogenero.net/sitio/

Janssen-Jerreit, Marielouise (2006): Genocidio femenino (Pp.: 153-168); hemen: Russell, Diana y Radford Jill: Feminicidio: la política de matar mujeres. México D.F.: UNAM.

Segato, Rita Laura (2004): Territorio, soberanía y crímenes de Segundo Estado: la escritura en el cuerpo de las mujeres asesinadas en Ciudad Juárez. Serie Antropologiako 362. zenbakia. Brasilia: Antropologia Saila, Brasiliako Unibertsitatea.